Để cổ vũ cho câu nói " Rất nhiều người nước ngoài ngạc nhiên
về giá cả sinh hoạt tại Việt Nam ngoại trừ hàng nông sản tại các vùng quê do
nông dân trồng, bắt, nuôi..." của Alan Phan trên blog của mình, xin được
đáp lại rằng " Rất nhiều, rất nhiều người dân Việt Nam không ngạc nhiên về
giá cả sinh hoạt phải chi ra ngoại trừ những thứ họ trồng, bắt, nuôi được...Họ
đang bị lừa gạt một cách trắng trợn bởi những cách thức vô cùng tinh vi nhưng
lại có cùng một động cơ rất chủ động và hiệu quả"
Để bổ sung cho quan điểm trên đây, xin đưa ra một ví dụ điển hình
mà hàng triệu học sinh, sinh viên Việt Nam đang phải phơi sương ghánh chịu.
Chuyện là, Đại học kinh tế tp. HCM là một trường công, thực hiện tài khóa sự
nghiệp giáo dục, tức không được tự chủ. Năm 2009 cũng là năm đánh dấu bước
ngoặt của trường, chương trình giáo dục theo tín chỉ được đưa vào thực hiện, theo đó học phí sẽ được xác định dựa trên số tiền trên mỗi tín chỉ. Chúng ta không biết được bằng
cách nào mà họ tính ra giá bán mỗi tín chỉ đó và chắc chắn họ cũng sẽ không dạy các bạn
đâu. Mỗi sinh viên thông thường sẽ phải nộp vào 75,000đ/tc để được tới trường.
Mỗi môn chỉ có 2 hoặc 3 tc, như thế trung bình 187,500đ/môn. Nếu mỗi học kỳ có 7
môn và 2 kỳ mỗi năm thì học phí trung bình mỗi kỳ, năm tương ứng là 1,312,000đ,
2,625,000. Giả định sinh viên sẽ tốt nghiệp sau 4 năm mài đũng quần một cách êm
thấm.
4 năm sau, 2012, giá bán mỗi tc là 140,000đ, tức tăng 1,86 lần hay 86%.
Tính ra con số tăng trung bình hàng năm là 17%/năm. Vậy là hàng năm, doanh thu
học phí cứ tăng 17% so với năm trước để (1) chất lượng giáo dục vẫn dậm
chân tại chỗ là điều may mắn lắm, nhưng chắc chắn là nó đi xuống bới vì kiến thức kinh tế không
những cơ bản về các học thuyết mà nó còn phải luôn được cập nhật, sáng tạo với bối cảnh hiện tại, (2) thư viện_nơi mà mỗi trường
ĐH cần phải đầu tư đáng kể và nên tự hào vì nó, vẫn đang sử dụng những cuốn cũ kỹ, thậm chí có hàng loạt được xuất bản
1997, nghèo nàn về nội dung- chất lượng, (3) đầu tư cơ bản chẳng có chút gì mới mẻ đáng kể ra,
(4) sinh viên vẫn chẳng có lợi ích gì các "hoạt động bổ ích, vươn mầm tri
thức- tài năng- học thuật..." của trường, (5) không có bài nghiên cứu khoa học nào đáng
kể.
Đáng kinh ngạc là so với chỉ số lạm phát, tốc độ tăng học phí cao hơn rất nhiều. Tính từ 2009 tới cuối 2012, lạm phát cả nước tăng trung bình 10%/năm, cao hơn 7% so với chí số học phí. Chúng ta phải thắc mắc là con số tăng học phí đó được dùng để tài trợ cho những khoản chi nào?
Để thấy rõ hơn những khó khăn mà giới sinh viên đang phải đối mặt cần phải chỉ ra số tiền để tài trợ cho những đợt tăng lên đó từ đâu. Vì lý do không thể tiếp cận được với báo cáo thu chi ngân sách của trường nên không đưa ra được con số bao nhiêu % tổng thu đến từ tận thu sinh viên. Nhưng chắc chắn là không nhỏ và tựu chung lại cũng đều đến từ tiền của các hộ gia đình mà thôi. Bằng cách người dân nộp thuế và gửi tiền cho con mình, tiền được đổ vào ngân khố của trường đại học. Nhưng không may, phần lớn, hơn 90% sinh viên đến từ các hộ dân nông thôn, những hộ gia đình có nguồn thu phụ thuộc vào nông nghiệp, lương cố định... Trong khi, giới nhà giàu lại chọn cách du học cho con cái của mình thay vì ở lại VN.
Khẳng định là không ai ở nông thôn mà không thấu hiểu cảnh khốn khó khi phải nuôi con học đại học...ngoại trừ những ai đang quyết định chuyện này. Và nếu có một cuộc bình chọn nào về quán quân tăng giá các bộ thuộc chính phủ thì có lẽ Bộ giáo dục và đào tạo không thể nào nằm ngoài Top 3 được !!!
Khẳng định là không ai ở nông thôn mà không thấu hiểu cảnh khốn khó khi phải nuôi con học đại học...ngoại trừ những ai đang quyết định chuyện này. Và nếu có một cuộc bình chọn nào về quán quân tăng giá các bộ thuộc chính phủ thì có lẽ Bộ giáo dục và đào tạo không thể nào nằm ngoài Top 3 được !!!
Xin được đăng lại bài viết đưới đây cúa tác giả Minh Diện...
Hãy để cho dân cái lai quần (!?)
MINH DIỆN
Khi Vương Đình Huệ đặt chân vào “nhà đỏ” rồi ngồi
lên ghế Bộ trưởng Tài chính, ít người biết ông, vì trước đó ông làm trong ngành
kiểm toán chả mấy khi xuất hiện trước công chúng. Chỉ đến khi Vương Đình Huệ tuyên
bố với nhóm doanh nghiệp xăng dầu: “Chúng tôi điều hành thị trường xăng dầu
không vì quyền lợi của 11 doanh nghiệp đầu mối xăng dầu, mà vì lợi ích chung của
gần 90 triệu dân!” thì tiếng tăm ông mới nổi.
Bấy giờ, tương phản với một gương mặt ngây
ngô như trẻ con, bộc lộ tính hiếu thắng, của Bộ trưởng giao thông vận tải
Đinh La Thăng, là một gương mặt điềm đạm, kín đáo của Bộ trưởng Tài chính Vương
Đình Huệ. Nhiều bài báo ca ngợi, có bài đặc tả tuổi thơ kém may mắn
của Vương Đình Huệ, nhằm cắt nghĩa tính quyết đoán, và tố chất làm công bộc cho
dân của ông. Những em học sinh ngây thơ, và cả những vị giám đốc
doanh nghiệp từng trải, đã viết thư ngỏ cho Bộ trưởng Vương Đình Huệ, người coi
ông là thần tương, kẻ hy vọng ông có thể cứu nguy cho doanh nghiệp! Người ta
kháo nhau, đây chính là gương mặt sáng giá trong hàng bộ trưởng nhiệm
kỳ này.
Nhưng rồi giá xăng dầu tăng liên tục, Vương Đình Huệ vẫn
cho là hợp tình, giá điện nhảy “Lam ba đa”, vẫn cho là hợp
lý, và mới đây ông ra sức chứng minh rằng, chính sách thuế
của Việt Nam "ưu viêt", là khoan sức dân, là làm cho nhà nước
thất thu hàng chục, hàng trăm ngàn tỷ, thì hình như ông đã quên lời tuyên bố vì
lợi ích của gần 90 triệu dân rồi!?
Thật tức cười khi Vương Đình Huệ lấy tỷ lệ
thuế thu nhâp doanh nghiệp Việt Nam so sánh với tỷ lệ
thuế thu nhập doanh nghiệp Mỹ, rồi bảo rằng thuế Việt Nam nhẹ hơn thuế Mỹ!
Đã nhiều lần người ta lên tiếng cảnh tỉnh các chính khách nước nhà
cẩn thận khi sử dụng phép so sánh, kẻo bia miệng tiếng đời, mà hình như các vị
vẫn bỏ ngoài tai. Còn nhớ 51 năm trước, nhà thơ chính trị Tố Hữu huyênh
hoang “trông Bắc, trông Nam trông cả địa cầu” không đâu bằng Viêt Nam “Chào 61 đình cao
muôn trượng!” làm người ta nhổ bọt. Cứ tưởng cái thời
những gì của CNXH đều tốt, những gì của tư bản đều xấu, kém: “Đồng hồ Liên Xô
tốt hơn đồng hồ Thụy Sỹ / Trăng Trung Quốc tròn hơn mặt trăng nước Mỹ” đã vĩnh viễn bị chôn vùi, thì mới đây bà phó chủ tịch nước Nguyễn
Thị Doan còn lại huyênh hoang hơn cả Tố Hữu rằng “chế độ xã hội chủ nghĩa chúng
ta dân chủ gấp vạn lần chế độ tư bản chủ nghĩa!”. Thời trước dối trá dễ vì bưng
bít được thông tin, bây giờ cố tình bưng bít cũng không nổi!
Vì vậy khi Bộ trưởng Vương Đình Huệ so sánh thuế Việt Nam với thuế
Mỹ, rồi thuộc cấp của ông là Thứ trưởng Vũ Thị Mai phụ họa “Thuế như vậy là
khoan sức dân lắm rồi” thì mọi người ngán ngẩm bảo nhau: “Vương Đình Huệ cũng
không hơn Đinh La Thăng!”
Nước Mỹ, dù trong bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu hiện nay,
thu nhập bình quân đầu người (GDP) vẫn đạt 47.094 đô la, trong khi Việt Nam đến
năm 2014 may ra mới đạt 1.811 đô la. Phải chăng Vương Đình Huệ không biết sự
chênh lệch một trời một vực ấy, hay ông cố tình lờ đi, chì so sánh một vế để
lừa dân?
Ai cũng biết, khoan thư sức dân được phản ảnh bằng tỷ lệ thu ngân
sách nhà nước trên tổng sản phẩm quôc nội, tỷ lệ càng cao thì khoan thư sức dân
càng thấp. Hiện tại, tỷ lệ đó ở Trung Quốc 17,3%, Thái Lan và Malaysia 15,5 %,
Philipines 13%, Indonesia 12,1%, Mỹ 11% và Ấn Độ 7,8%, trong khi Việt Nam 28%.
Việt Nam đã và đang duy trì chính sách bảo hộ thuế, thuế chồng lên
thuế, bắt doanh nghiệp và người dân phải gánh chịu tỷ lệ thuế trên GDP gấp 1,4
đến 3 lần so với các nước trong khu vực. Thuế cao cộng lãi suất ngân hàng ngất
ngưởng, khiến các doanh nghiệp không còn nguồn lưc tích lũy đầu tư dẫn đến suy
kiệt. Chỉ trong nửa đầu năm 2012 đã có hơn 200.000 doanh nghiệp nhỏ và vừa phá
sản và ngừng hoạt động, kéo theo gần một triệu người thất nghiệp. Bức tranh sỉn
màu ấy phản ảnh trung thực chính sách tài chính Việt Nam: Thuế và phí bủa vây,
bóp nghẹt mức thu nhập ngày càng teo tóp của người dân và doanh nghiệp, làm cho
cuộc sống nghẹt thở.
Thử hỏi, trên thế giới có nơi nào nhiều loại phí như Việt Nam? Và
ngược dòng lịch sử, khi thực dân Pháp đô hộ dân ta, có bao giờ thuế chồng thuế,
phí chồng phí như bây giờ?
Hãy nhìn bản thống kê các loại phí giành cho phương tiện giao
thông đường bộ, một phương tiện ảnh hưởng trực tiếp đến cái ăn, cái mặc của mỗi
người dân, để thấy nó nặng nề và vô lý cỡ nào? Phí trước bạ, phí đăng kiểm, phí
xăng dầu, phí bình ổn giá xăng dầu, phí bảo hiểm, phí bảo trì đường bộ, phí ô
nhiễm môi trường. Nếu nay mai phí lưu hành và phí vào nội đô được áp dụng, sẽ
là chín loại phí.
Nhưng nào đã hết nợ! Mỗi khi lưu thông trên mỗi cung đường, còn
phải bỏ tiền đề vượt qua một cái barie của trạm thu phí BOT. Những trạm thu phí
BOT nhan nhản trên các tuyến đường còn gập gềnh ổ gà, ổ trâu, mà mỗi trạm bán
vé từ 10 đến 200.000 đồng tùy cung đoạn và phương tiện lưu thông. Muốn xe chạy
nhanh hơn, êm hơn một chút trên đường cao tốc, thì giá đắt đỏ gấp ba lần. Ví
dụ, chỉ vài chục cây số đường cao tốc Sài Gòn – Trung Lương, phải bỏ ra 320.000
đồng mua vé.
Nhưng như thế vẫn chưa hết tội! Mỗi phương tiện lưu thông còn phải
chi tiền mãi lộ cho cảnh sát giao thông, thanh tra giao thông, như một thứ luật
bất thành văn, như một loại phí bắt buộc, được hạch toán vào giá thành sản
phẩm.
Bây giờ lại mới phát sinh một thứ phí nữa, “ưu tiên” cho bà con
nông dân, với cái tên mỹ miều là “ nhà nước và nhân dân cùng làm”. Đó đóng góp
xây dụng hệ thống giao thông liên thôn xóm, trường tiểu hoc, bệnh xá, nâng cấp
di tích văn hóa. Trung ương khuyến khích địa phương làm bằng được. Các cấp
chính quyền, các ban ngành đoàn thể báo cáo với trung ương, rằng đó là kết quả
của công tác vận động quần chúng, là người dân tự nguyện, là sự đồng thuận(!?)
Sự thực đâu phải thế ! Có rất ít người tự nguyện, mà sự thật là người dân phải
góp tiền, góp thóc theo tỷ lệ, bổ trên từng hộ, từng đầu người. Hãy thử về một
vùng quê hỏi xem, người dân nào không chịu đóng góp vào những công trình “nhà
nước và nhân dân cùng làm” ấy có sống nổi với chính quyền thôn xã?
Nước Mỹ, với chế độ tư bản chủ nghĩa, tất nhiên không “ưu việt”
bằng chế độ xã hội chủ nghĩa như nước ta! Nhưng, người Mỹ ngoài mức thuế phải
đóng theo luật, không phải đóng bất kỷ khoản phí vô lý nào. Và khi người dân
đóng thuế thì nhà nước nước phài lo cho dân từ A tới Z. Trẻ con được ăn học từ
nhỏ đến hết phổ thông trung học không mất tiền, không phải chạy trường chạy
lớp, không phải học thêm, học kèm; phụ huynh không phải lo bồi dưỡng thầy cô,
và nhà trường không có bất kỳ khoản phụ thu nào. Người lớn, không phân biệt
công chức, tư chức hay thường dân, mất việc được hưởng trợ cấp thất nghiệp, khi
nghỉ hưu được lĩnh lương, mức thấp nhất cho một người mới có thẻ xanh, nghĩa là
chưa chính thức làm công dân Mỹ, cũng được 400 đô la/tháng, bảo đảm được nhu
cầu cân fthiết nhất trong cuộc sống. Người dân Mỹ đóng thuế là để bảo trì cuộc
sống hiện tại và tương lai của chính họ, còn người dân Việt Nam đóng thuế, đóng
phí để nuôi ai?
Ông Đinh La Thăng bào rằng: “Việc đóng phí thể hiện sự yêu nước nên người
dân phải thấy hạnh phúc và tự hào” (!?) . Cái
cách hô hoán theo thói quen của một anh cán bộ phong trào đó chỉ làm người ta
thêm tức cười………..
Một bà má Nam Bộ, từng chỉ huy đội quân tóc dài thời kháng chiến
đã nói với người viết bài này: “Tụi tao trước kia theo gương Út Tịch, còn cái
lai quần cũng đánh giặc, để bây giờ tụi bay thu luôn cả cái lai quần của bà hay
sao” (!?).
Với chính sách tân thu, triệt thu ngân sách hiện tai, không phải
khoan cưu sức dân mà là “ khoan” thủng ruột dân.
Lời trăn trối của Trần Hưng Đạo với vua Trần Anh Tông, như còn
văng vẳng: “ Nay lúc bình, thời phải khoan cưu sức dân làm kế sâu rễ, bền gốc,
ấy là thượng sách để giữ nước!”
Người dân bình thường không có được lời cao ý sâu, như bậc Thánh
nhân, chỉ khuyên Vương bộ trưởng một lời mộc mạc: Hãy để cho dân cái lai quần,
nhỡ khi “bộ phận không nhỏ đe dọa sự an nguy của chế độ” người dân còn lo đánh
giặc!
M.D